Nieoperacyjne leczenie schorzeń barku

Ból barku

Dolegliwości bólowe w okolicy barku mogą mieć bardzo różne przyczyny. Dyskomfort i ból może być objawem towarzyszącym zarówno niewielkim zmianom w prawidłowym poruszaniu się elementów obręczy barkowej jak i poważniejszym zaburzeniom związanym z uszkodzeniem tkanek.

Prawidłowe współgranie elementów tzw. obręczy barkowej jest warunkiem nie tylko bezbolesnej i pełnej funkcji barku, ale również jego siły. Zmniejszenie się możliwości siłowych barku jest dość często spotykanym objawem choroby barku, a przez Pacjenta jest odbierane jako spadek siły i możliwości ruchowych całej kończyny górnej. 

Uszkodzenia struktury tkanek tworzących bark spotyka się dość często. Wbrew pozorom nie zawsze jest to związane z bezpośrednim urazem tej okolicy np. upadkiem czy uderzeniem. W praktyce często mamy do czynienia z uszkodzeniem ścięgien barku będącym wynikiem powolnych zmian degeneracyjnych. Najczęściej dotyczy to ścięgien tzw. stożka rotatorów. Stożek rotatorów to ścięgna mięśni odpowiedzialnych zarówno za stabilizację stawu ramiennego jak i wykonywanie złożonych ruchów kończyną górną. 

Budowa barku

“Bark” to potoczne określenie tego co w medycynie określane jest jako połączenie stawu ramiennego z łopatką i obojczykiem i nazywane obręczą barkową. Dla prawidłowego funkcjonowania obręczy barkowej wszystkie jej elementy są ważne – zaburzenie poruszania się jednego z nich może powodować dysfunkcje pozostałych. 

Główny staw barku to staw ramienny łączący kość ramienną z łopatką. Jest to bardzo specyficzne połączenie, którego ruchomość i stabilność zależy w zasadzie całkowicie od czynności ścięgien i mięśni, które go otaczają. Obrazowo można powiedzieć, że gdybyśmy oddzielili wszystkie przyczepy mięśni i więzadeł od kości to – nie mając żadnego wsparcia kostnego – cała ręka odpadłaby od tułowia. Z tego powodu stabilizację stawu ramiennego określa się jako mięśniowo-więzadłową.

Staw ramienny posiada kilka kluczowo ważnych obszarów dla utrzymania dobrej kondycji.

Pierwszym z nich jest tzw. przestrzeń podbarkowa. To miejsce pomiędzy głową kości ramiennej, a wyrostkiem barkowym łopatki. Pomiędzy tymi dwiema kośćmi znajduje się przestrzeń wypełniona ścięgnami oraz kaletką podbarkową. Zaburzenia mechaniki stawu i przeciążenia prowadzą często do podrażnienia właśnie tej kaletki. W wyniku podrażnienia rozwija się stan zapalny powodujący bolesne ograniczenia ruchomości ręki. 

Drugim newralgicznym obszarem/ strukturą jest stożek rotatorów. Nazwą tą określamy przyczepy ścięgien 4 mięśni do głowy kości ramiennej. Ścięgna te są kluczowe dla prawidłowego ruchu kości ramiennej względem panewki podczas ruchów ręką. Ścięgna te leżą na więzadłach stabilizujących staw i w połączeniu z torebką stawu tworzą tzw. mankiet rotatorów. 

Trzecim ważnym elementem, który często ulega przeciążeniu, jest ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia potocznie nazywanym ścięgnem bicepsa. Ścięgno to, przebiegające w bruździe międzyguzkowej z przodu stawu, jest silnym stabilizatorem stawu. Najczęściej zaczyna chorować w sytuacji osłabienia pozostałych stabilizatorów.

Ostatnim obszarem o którym należy wspomnieć jest łopatka – duża kość trójkątnego kształtu leżąca na tylnej powierzchni klatki piersiowej. Jej spoczynkowe ustawienie i prawidłowy ruch sprzężony z ruchem ręki jest kluczowym dla normalnej pracy kończyny. Ze względu na jej bardzo ważną funkcję często określa się ją jako “baza dla kończyny górnej”. Prawidłowa ruchomość łopatki zależna jest od pracy wielu mięśni bezpośrednio się do niej przyczepiających zarówno od strony pleców jak i klatki piersiowej. 

Dlaczego boli bark?

Ból w okolicy barku może sygnalizować jego przeciążenie, zaburzenie biomechaniki lub uszkodzenie tkanki. 

Przeciążenie zwykle daje o sobie znać po wykonaniu cięższej pracy fizycznej lub uprawianiu sportu. Wśród sportowców szczególnie narażone są osoby zajmujące się tzw. “over head activity” czyli sportami, w których ręka jest wykorzystywana w pozycji ponad głową. Przykładami są tutaj siatkówka, tenis ale również pływanie pomimo poziomego położenia ciała i specyficznego wodnego środowiska. 

Cechą charakterystyczną przeciążenia jest to, że występuje po aktywności i mija w przeciągu 1-2 dni. 

Jeśli dyskomfort lub ból powraca regularnie, wywołuje je niewielkie obciążenie, ustępuje powoli lub Pacjent odczuwa ciągłe podrażnienie (odczuwa, że “ma bark”) można wtedy podejrzewać występowanie zaburzenia biomechanicznego, które wywołuje te dolegliwości. 

Co oznacza zaburzenie biomechaniki? Oznacza to, że z jakiegoś powodu jeden lub więcej elementów tworzących staw – w tym wypadku grupę stawów – nie pracuje w sposób optymalny. Zaburzenie to może dotyczyć nieprawidłowego ustawienia powierzchni stawowych, nieprawidłowego ustawienia całych kości czy nieprawidłowego napięcia tkanek miękkich (mięśni, więzadeł), które wpływają na ustawienie elementów kostnych i stawowych. Do tego należy również  dodać uszkodzenia strukturalne wynikające z urazu czy toczących się procesów degeneracyjnych. Zaburzenia ustawienia kości czy stawów mogą być widoczne w spoczynku, ale częściej obserwuje je dopiero podczas wykonywania ruchu lub podczas ruchu z obciążeniem. 

W obrębie stawu ramiennego dość często spotykamy uszkodzenia, procesy degeneracyjne i zapalne poszczególnych tkanek. Podrażnienie lub uszkodzenie tych tkanek często jest źródłem bólu i innych dolegliwości.  Najczęściej dotyczy to kaletki podbarkowej, ścięgna głowy długiej bicepsa i ścięgien mięśni stożka rotatorów. 

Osobnym zagadnieniem są tzw. zwapnienia barku czyli choroba nazwana wapniejącym zapaleniem ścięgien stożka rotatorów. Jest to coraz częściej spotykana dysfunkcja barku przebiegająca najczęściej z nawrotami silnego bólu uniemożliwiając normalne funkcjonowanie. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o ewentualnych przyczynach bólu barku kliknij tutaj: https://www.crsclinic.pl/schorzenia/bol-barku-2/

Jak diagnozować bark i staw ramienny?

W diagnostyce bólu barku wykorzystuje się różne narzędzia. Najczęściej połączenie kilku badań dostarcza specjaliście kompletnych informacji. 

Do podstawowych należą testy kliniczne czyli testy które dany specjalista, lekarz lub fizjoterapeuta, przeprowadza podczas badania w czasie konsultacji. Polegają one na wykonywaniu przez Pacjenta określonych ruchów ręką w określonych pozycjach. Dzięki wiedzy, które tkanki i ścięgna są najbardziej obciążone przy wykonaniu konkretnego ruchu specjalista – na podstawie odczuć Pacjenta – może wysunąć wnioski co do przyczyny bólu. 

Drugim niezwykle przydatnym narzędziem diagnostycznym jest badanie ultrasonograficzne czyli USG. Badanie to nie tylko pozwala uwidocznić ewentualne zmiany chorobowe, ale również – jako jedyne z badań obrazowych – daje możliwość tzw. badania dynamicznego. Badanie dynamiczne to badanie USG wykonywane podczas ruchu kończyną. Specjalista może obserwować na monitorze co dzieje się z poszczególnymi tkankami, więzadłami, ścięgnami w tym położeniu ręki, w którym Pacjent rzeczywiście odczuwa dolegliwości. 

Połączenie dwóch powyższych metod diagnostyki, które z powodzeniem stosujemy w czasie jednej konsultacji w CRS Clinic, daje bardzo duży zestaw informacji dla lekarza prowadzącego. Na podstawie tych danych lekarz może określić ścieżkę leczenia – od rehabilitacji, poprzez leczenie sonochirurgiczne, aż po rozważenie leczenia operacyjnego. 

W uzasadnionych wypadkach, najczęściej w związku z większymi uszkodzeniami tkanek i urazami wskazane może być wykonanie badania rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. 

Jakie są typowe objawy schorzeń barku?

W okolicy barku Pacjent może odczuwać całą gamę różnych dolegliwości od sporadycznego bólu poprzez ciągły ból o dużym nasileniu aż do utraty siły całej kończyny. Niekiedy mamy do czynienia z występowaniem charakterystycznego objawu dla konkretnej dysfunkcji, ale częściej różne dolegliwości “nakładają się” na siebie. 

Najbardziej charakterystyczne objawy przy chorobach i dysfunkcjach barku: 

• częściowe uszkodzenie ścięgien stożka rotatorów

Najczęściej występuje ból podczas wykonywania ruchu ręką w konkretnym kierunku. Częściej objaw ten pojawia się przy ruchach wykonywanych wyżej czyli np. sięganiu powyżej poziomu ramienia. Pacjent może również zauważać osłabienie siły barku. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o uszkodzeniu stożka rotatorów kliknij tutaj: https://www.crsclinic.pl/schorzenia/uszkodzenie-stozka-rotatorow

• pełne uszkodzenie ścięgien stożka rotatorów

Przede wszystkim zauważalna jest utrata siły całej kończyny. Samo uszkodzenie może przebiegać w zasadzie niezauważalnie, bez widocznej przyczyny i bez urazu. Często jest to wynik toczącego się latami procesu degeneracyjnego. Pacjent odczuwa dolegliwości bólowe wynikające z ogólnego przemęczenia innych tkanek. 

• zwapnienie w ścięgnach stożka rotatorów

Objawem charakterystycznym jest ból – często bardzo intensywny, uniemożliwiający normalne posługiwanie się ręką. Ból często ma charakter nawracający – po okresie uspokojenia następuje nawrót dolegliwości. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o zwapnieniu w barku kliknij tutaj: https://www.crsclinic.pl/schorzenia/zwapnienie-w-sciegnach-barku/

• zapalenie kaletki podbarkowej

Zapalenie kaletki najczęściej jest skutkiem zaburzenia pracy innych struktur barku, ale może też być bezpośrednim skutkiem przeciążenia pracą czy uprawianym sportem. Nieleczone zapalenie kaletki może skutkować zmianami pozapalnymi w jej obrębie i zaburzać mechanikę stawu ramiennego. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o zapaleniu kaletki podbarkowej kliknij tutaj: https://www.crsclinic.pl/schorzenia/zapalenie-kaletki-podbarkowej/

• zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia 

Charakterystycznym jest ból przy ucisku samego ścięgna, które zlokalizowane jest z przodu stawu. Taka też jest lokalizacja bólu podczas wykonywania ruchów ramieniem. Niestety często przeciążenie tego ścięgna jest następstwem innych problemów barku. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o zapaleniu ścięgna barku kliknij tutaj: https://www.crsclinic.pl/schorzenia/zapalenie-sciegna-lub-kaletki-barku/

• bark zamrożony

W początkowej fazie choroby głównym problem jest duży ból całego stawu przy próbie ruchu. Z czasem dolegliwości bólowe wyciszają się, a zauważalnym problemem staje się duże ograniczenie zakresu ruchu. Często spotyka się ograniczenie w każdym kierunku, a szczególnie podczas podnoszenia ręki w bok i podczas wykonywania ruchów rotacyjnych. 

• uszkodzenie obrąbka stawowego

Uszkodzenie tego typu najczęściej nie daje charakterystycznych, łatwych do określenia objawów. Często są to bóle, które nie są charakterystyczna dla innych schorzeń. Dość często objawem jest odczuwalne przez Pacjenta przeskakiwanie w stawie. 

• konflikt podbarkowy

Najczęściej związany z rozlanym bólem barku szczególnie podczas większego wysiłku związanego z utrzymaniem ręki w pozycji ponad ramieniem i głową. Raczej wskazuje na zaburzenia biomechaniczne, a nie uszkodzenie konkretnej tkanki. Z tego powodu bywa trudny do zdiagnozowania. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o konflikcie podbarkowym kliknij tutaj: https://www.crsclinic.pl/schorzenia/konflikt-podbarkowy-2/

• zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego

Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe, ze względu na brak bezpośredniego, osiowego obciążenia tego stawu, to rzadkość. Występowanie objawów związane jest z rozlanymi dolegliwościami całego barku w czasie i po wysiłku. 

• zmiany zwyrodnieniowe stawu obojczykowo – barkowego

Zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się jako następstwo urazów i zwichnięć tego stawu. Po urazie, na skutek rozluźnienia więzadeł stabilizujących, dochodzi do drażnienia powierzchni stawowych i nadbudowy tkanki kostnej, która z czasem zaczyna przeszkadzać powodując ból. Charakterystyczne jest miejsce i charakter bólu – jest to ból punktowy zlokalizowany dokładnie nad tym stawem. Najczęściej pojawia się przy pełnym podniesieniu ręki do góry. 

Nieoperacyjne leczenie barku

Do nieoperacyjnych metod leczenia schorzeń barku zalicza się fizjoterapię oraz sonochirurgię. W naszej klinice często stosujemy połączenie tych dwóch metod. 

W pierwszej fazie leczenia, za pomocą odpowiedniego zabiegu sonochirurgicznego, uzyskujemy szybkie wyciszenie stanu zapalnego i bólu, pobudzenie tkanek do gojenia lub usuwamy przyczynę podrażnienia stawu. 

W drugiej fazie, po pojawieniu się warunków sprzyjających wdrożeniu programu rehabilitacji, przywracamy prawidłową mechanikę stawu oraz jego ruchomość i siłę. 

Sonochirurgia w leczeniu barku

Zabiegi sonochirurgiczne to procedury lecznicze wykonywane z wykorzystaniem aparatury ultrasonograficznej (USG). Dzięki rozległym możliwościom, które dają nowoczesne aparaty USG możliwe jest nie tylko wykorzystanie ich do precyzyjnej diagnostyki barku, ale również do obrazowania tkanek w czasie zabiegu. 

Lekarz podczas zabiegu widzi na obrazie monitora zarówno uszkodzoną tkankę jak i narzędzie chirurgiczne. Dzięki temu może bardzo precyzyjnie przeprowadzić odpowiednią procedurę i wdrożyć właściwe oraz precyzyjne leczenie. 

Należy zaznaczyć, że większość tych zabiegów jest całkowicie bezbolesna. Znieczulana jest zarówno skóra Pacjenta jak i głębiej leżące tkanki. 

Do najbardziej popularnych zabiegów sonochirurgicznnych wykorzystywanych przez naszych specjalistów w leczeniu chorób barku należy zaliczyć:

• zabieg barbotage (barbotażu) przeprowadzany w celu usunięcia zwapnień w stawie barkowym. Jest on skuteczną alternatywą dla zabiegu operacyjnego. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o nieoperacyjnym leczeniu zwapnienia barku kliknij tutaj: Barbotage – nieoperacyjne leczenie zwapnień barku.
• zabieg nakłucia tkanki np.więzadła wykorzystywany w przebiegu procesu degeneracji. Jego efekt to pobudzenie naturalnych procesów naprawy i przyspieszenie gojenia.
• zabieg z podaniem osocza bogatopłytkowego (PRP) stosowany np. w przypadku uszkodzeń ścięgien w celu pobudzenia procesów gojenia
• zabieg celowanego podania leku w miejsce uszkodzenia wykonywany w celu zniesienia stanu zapalnego i bólu np. w zapaleniu kaletki podbarkowej
• zabieg podania kolagenu w celu naprawy uszkodzonej tkanki
• zabieg kriolezji w celu eliminacji dolegliwości bólowych np. w przebiegu zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej

Z uwagi na precyzję wykonania zabiegi sonochirurgiczne cechują się wysoką skutecznością i szybkim działaniem. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o sonochirurgii i zabiegach, które wykonujemy, kliknij tutaj: Sonochirurgia

Rehabilitacja w leczeniu barku

Ze względu na specyficzną dla barku mięśniową stabilizację tego obszaru rehabilitacja ma bardzo szerokie zastosowanie. 

Duża część schorzeń barku może być skutecznie leczona przez właściwe zabiegi i ćwiczenia. Działania rehabilitacyjne często wychodzą poza obszar samego stawu ramiennego. Obejmują one również pracę na kręgosłupie szyjnym i piersiowym, stabilizację tułowia, zwiększenie elastyczności i siły mięśni klatki piersiowej i pleców.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o rehabilitacji w naszej klinice, kliknij tutaj: Fizjoterapia