Barbotage – nieoperacyjne leczenie zwapnień barku

Co to jest barbotage i jakie zabiegi operacyjne może zastąpić?

Jest to sonochirurgiczna, nieoperacyjna procedura usunięcia zwapnień w obrębie ścięgien pod kontrolą ultrasonografu (USG). Taki rodzaj leczenia stosujemy jako alternatywę dla operacyjnego leczenia pacjentów z „wapniejącym zapaleniem ścięgien stożka rotatorów”.

Wprowadzenie

“Bark” to potoczna nazwa stawu ramiennego. Staw ramienny (połączenie kości ramiennej z panewką łopatki) może poprawnie funkcjonować tylko dzięki optymalnej ruchomości łopatki oraz obojczyka. Kluczowo ważna jest również praca struktur “zawiadujących” ruchomością samego ramienia czyli mięśni i ścięgien tzw. stożka rotatorów. Mówiąc w uproszczeniu stożek rotatorów to mięśnie, dzięki którym możemy wykonywać skomplikowane, rotacyjne ruchy całą ręką. Ze względu na umiejscowienie ścięgien i ich wrażliwość na niedokrwienie stożek rotatorów narażony jest na duże przeciążenia często objawiające się stanem zapalnym. Długotrwały stan zapalny może prowadzić do powstawania zwapnień w obrębie ścięgien stożka rotatorów. Z tego powodu dysfunkcję tą określa się także jako “wapniejące zapalenie ścięgien stożka rotatorów”.

Przyczyny tworzenia się zwapnienia barku

Bezpośrednią przyczyną powstawania zwapnień w tej okolicy jest zaburzona mechanika barku spowodowana urazem lub powolną – zwykle niezauważalną dla Pacjenta – zmianą ustawienia łopatki. Na skutek nieprawidłowego ustawienia elementów stawowych dochodzi do przeciążania ścięgien stożka rotatorów, a w konsekwencji do uszkodzeń strukturalnych – zwapnień. Należy zaznaczyć, że zwapnienia mogą mieć różną konsystencję. W początkowej fazie mają charakter bardziej płynny / żelowy a następnie zmieniają się w uwapnione ciała stałe.

Objawy zwapnienia barku

Typowym objawem zwapnień w obrębie barku jest ból występujący podczas wykonywania ruchów ramieniem. W zależności od zaawansowania stanu chorobowego ból w początkowej fazie jest mniejszy oraz występuje raczej przy ruchach powyżej poziomu ramienia (sięganie do góry). Następnie dolegliwości stają się bardziej uciążliwe i mogą pojawiać się nawet przy niewielkich ruchach ręką. Dość charakterystyczne są też dyskomfort i ból pojawiające się przy spaniu na boku.

Charakterystyczne objawy:

• ból barku
• ból podczas ruchu powyżej poziomu ramienia
• ból podczas ruchów skrętnych kończyny
• ból nocny podczas leżenia na chorym barku

Diagnostyka zwapnienia barku

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu, badania klinicznego z potwierdzeniem w badaniu ultrasonograficznym (USG). W badaniu USG można dokładnie zlokalizować zwapnienia, określić ich ilość oraz rozmiar. Badanie daje też możliwość wstępnej oceny konsystencji zwapnienia co ma znaczenie dla określenia dalszego postępowania.

Leczenie zwapnienia barku – barbotage (barbotaż)

Model leczenia Pacjentów z wapniejącym zapaleniem ścięgien stożka rotatorów wynika z naszego doświadczenia klinicznego – jest to połączenie działań lekarza z pracą fizjoterapeuty.

W zależności od stanu klinicznego i obrazu USG lekarz może wykonać zabieg sonochirurgiczny (pod kontrolą sondy USG) polegający na odsysaniu zwapnienia (tzw barbotage) lub jego rozkawałkowaniu oraz podaniu odpowiednich leków w celu rozpuszczenia i wchłonięcia pozostałości po zwapnieniu. Po zabiegu Pacjent zapraszany jest na wizytę kontrolną w celu oceny gojenia się ścięgna. W czasie konsultacji kontrolnej lekarz prowadzący wydaje zgodę na rozpoczęcie fizjoterapii. Fizjoterapia jest integralną częścią procesu leczenia tej dysfunkcji. Poprawa ruchomości stawu, stabilizacji łopatki oraz funkcji obręczy barkowej minimalizuje ryzyko nawrotu zwapnień i przeciążenia tej okolicy.

Warto zaznaczyć, że zastosowanie procedury barbotage jest precyzyjnym działaniem wykonywanym cienką igłą pod kontrolą USG. Dlatego tego rodzaju zabieg sonochirurgiczny nie uszkadza ścięgna objętego zwapnieniem. Jest to ogromna przewaga nieoperacyjnego leczenia zwapnień nad endoskopowym zabiegiem chirurgicznym, który jest inwazyjny dla tkanek otaczających zwapnienie. Szczęśliwie wskazania do wykonania zabiegu chirurgicznego dotyczą tylko niewielkiej grupy naszych Pacjentów.

Cały proces leczenia zajmuje ok 6-8 tygodni.

Jak wygląda zabieg barbotage (barbotaż)?

Lekarz wprowadza igłę dokładnie w miejsce zwapnienia pod uważną kontrolą głowicy USG. Dzięki zastosowaniu USG ma możliwość precyzyjnie śledzić lokalizację igły w stosunku do umiejscowienia zwapnienia oraz przeprowadzić zabieg nie urażając okolicznych tkanek. W zależności od konsystencji zwapnienia zostaje ono zassane lub rozkawałkowane w celu jego rozpuszczenia i wchłonięcia przy pomocy odpowiednich leków.

Zabieg w zasadzie jest bezbolesny – w trakcie jego trwania podawany jest lek znieczulający.

Po zabiegu – w większości przypadków – nie ma potrzeby stosowania ortez unieruchamiających, pacjent już następnego dnia jest w stanie wrócić do czynności dnia codziennego (szczegółowe zalecenia wydaje lekarz indywidualnie).

Jakie są zalety zabiegu barbotage (barbotaż)?

• nie wymaga hospitalizacji, jest wykonywany podczas wizyty lekarskiej
• nie wymaga znieczulenia ogólnego
• pozwala na precyzyjne zlokalizowanie zwapnienia w ścięgnie
• procedura sonochirurgiczna gwarantuje małą inwazyjność zabiegu – bez uszkodzenia ścięgien otaczających zwapnienie