Uważa się, że bezpośrednią przyczyną dolegliwości jest zwiększony nacisk powierzchni stawowych (rzepki i kości udowej) pomiędzy sobą. Fizjologicznie brak nacisku występuje tylko w pozycji pełnego wyprostu bądź przeprostu kolana. W sytuacji zgięcia (nawet minimalnego) może następować ciągły nacisk przeciążający chrząstkę / warstwę podchrzęstną chrząstki. W efekcie, przy długotrwałym bodźcu powstaje ból. Z tego powodu nawet nieprawidłowy wzorzec chodu – chodzenie na lekko ugiętych kolanach – może prowadzić do wystąpienia dolegliwości. Z reguły występuje zmniejszenie elastyczności mięśni, a szczególnie mięśnia czworogłowego uda. Może to być jeden z czynników zwiększających przyparcie powierzchni stawowej rzepki do powierzchni stawowej kości udowej. Generalnie można uznać, że przyczyną jest wystawienie kolana na długotrwałe przeciążenie statyczną pozycją zgięciową.

Niebagatelne znaczenie ma sama budowa anatomiczna stawu. Powierzchnia stawowa rzepki może znacznie odbiegać kształtem od idealnego wzorca co w konsekwencji prowadzi do nierównomiernego rozkładu sił nacisku i zwiększonego obciążenia na danym obszarze.

Innym, często kluczowym, czynnikiem jest przypieranie rzepki spowodowane pracą tkanek miękkich: mięśnia czworogłowego uda oraz naprężacza powięzi szerokiej uda. W przypadku mięśnia czworogłowego zwykle mamy do czynienia z osłabieniem tzw. głowy przyśrodkowej tego mięśnia. Naprężacz powięzi szerokiej uda, głowa boczna mięśnia czworogłowego uda – zwykle stwierdzamy zmniejszoną elastyczność tych tkanek. Oba te czynniki: zbyt mało siły po stronie przyśrodkowej i zbyt dużo napięcia po stronie bocznej, wpływają na zaburzenie ustawienia i pracy rzepki oraz mogą być bezpośrednią przyczyną dolegliwości.

Najczęściej zauważalnymi objawami są:

• ból kolana zwykle związany z pozycją zgięciową stawu – typowo ostry, uciążliwy ból pojawia się kiedy kolano zgięte jest do około 90 stopni i nie ma możliwości, przez dłuższy czas, wyprostowania kończyny. Stąd też nazwa: “objaw kinomana”. Ból z reguły zlokalizowany jest z przodu lub boku kolana.

• przeskakiwanie w obrębie rzepki – zwykle związane z ruchem wyprostu kończyny; przeskoczenie związane jest z dużym napięciem tkanek wokół rzeki, które powodują jej delikatne przesunięcie. Ruch wyprostu powoduje “wskoczenie” rzepki na prawidłowe miejsce.

Przedłużająca się sytuacja ze zwiększonym naciskiem na chrząstkę prowadzi do jej osłabienia i w konsekwencji do uszkodzenia struktury, chondromalacji. Z czasem do objawów mogą więc dołączyć krepitacje (trzeszczenie, tarcie) podczas ruchu jak również bóle powysiłkowe czy spoczynkowe kolana.

W przypadkach dysfunkcji przebiegających bez uszkodzenia powierzchni stawowych leczenie polega na wdrożeniu postępowania fizjoterapeutycznego. Program rehabilitacji zwykle obejmuje działania prowadzące do:

• rozluźnienia tkanek otaczajacych rzepkę (troczki rzepki, przyczep mięśnia czworogłowego, więzadło rzepki, powięzi)
• zwiększenie elastyczności mięśni stawu biodrowego, obręczy biodrowej, stawu kolanowego oraz stawu skokowego
• zwiększenie siły/ pobudzenia głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego
• reedukację wzorców ruchowych kończyny dolnej

W przypadku pacjentów aktywnych sportowo staramy się przeprowadzić terapię nie wyłączając treningów.

W przypadku stwierdzenia uszkodzeń struktury powierzchni stawowych kolana proponujemy leczenie fizjoterapeutyczne połączone z zabiegami sonochirurgicznymi. Celem zabiegów sonochirurgicznych jest precyzyjne podanie leków i preparatów odżywczych.