Cieśń nadgarstka – charakterystyka zespołu ucisku nerwu pośrodkowego

- Anatomia nadgarstka
- Biomechanika nadgarstka
- Przyczyny objawów zespołu cieśni nadgarstka
- Na czym polega cieśń?
Anatomia nadgarstka
Anatomia stawu nadgarstkowego jest skomplikowana. Staw ten musi zapewnić duży zakres ruchu dłoni łącznie z wykonywaniem ruchów okrężnych. Gwarantuje to połączenie 8 małych kości położonych w dwóch rzędach połączonych mocnymi więzadłami. Nad kośćmi przebiegają liczne ścięgna umożliwiające wykonywanie ruchów dłonią i poszczególnymi palcami. Pomiędzy ścięgnami przebiegają nerwy zaopatrujące czuciowo i ruchowo dłoń i palce. Cały ten „konglomerat” przykryty jest mocnym więzadłem poprzecznym nadgarstka. Całość tworzy tzw. kanał nadgarstka – okolicę, w której dochodzi do podrażnienia nerwu pośrodkowego. W konsekwencji do wywołania objawów, które nazywamy: zespół cieśni nadgarstka.
Kanał nadgarstka to wąska przestrzeń zawarta pomiędzy kośćmi nadgarstka a więzadłem poprzecznym dłoniowym zwanym inaczej troczkiem zginaczy. Wewnątrz kanału nadgarstka leżą ścięgna mięśni zginaczy powierzchownych i głębokich wszystkich palców, ścięgno mięśnia zginacza długiego kciuka oraz nerw pośrodkowy. Wszelkie niekorzystne sytuacje związane ze wzrostem ciasnoty w kanale nadgarstka prowadzą do ucisku i niedokrwienia nerwu pośrodkowego. W konsekwencji prowadzi do uszkodzenia nerwu i zaniku unerwianych przez niego mięśni.
Biomechanika nadgarstka
Biomechanikę nadgarstka należy rozpatrywać patrząc na całą kończynę górną. Dlaczego? Otóż dowiedzione jest, zarówno naukowo jak i klinicznie, że wydolność stawów położonych obwodowo (czyli dalej od tułowia) jest tym wyższa im silniejsze są mięśnie stabilizujące staw główny kończyny, czyli w tym wypadku staw ramienny potocznie nazywany barkiem. Mówiąc obrazowo: im silniejsze, elastyczniejsze mamy ramiona tym mniej przeciążeń i kontuzji będziemy obserwowali w łokciach i nadgarstkach. W przypadku kończyny górnej myślimy nie tylko o stawie barkowym, ale również o możliwościach ruchowych łopatki, która stanowi swoistą „bazę” dla ruchomości i stabilności barku. Tutaj upatrujemy jeden z głównych czynników powodujących, że zespół cieśni nadgarstka występuje bardzo często w populacji: osłabienie siły barków. Z tej przyczyny zespół cieśni nadgarstka występuje głównie w dwóch grupach potencjalnych Pacjentów:
- osoby wykonujące powtarzalną, fizyczną pracę podczas której nie pilnują pozycji całego ciała, w szczególności pozycji barków
- osoby wykonujące pracę siedzącą tzw. komputerową.
W obydwu grupach często przyjmowana jest pozycja przygarbiona z wysuniętymi do przodu barkami. Podczas wykonywania określonych czynności w takiej pozycji w zasadzie nie pracują mięśnie ramion. Stąd z czasem ulegają całkowitemu osłabieniu i nie mają możliwości prawidłowego ustawienia łopatek. Dodatkowo pozycja ta powoduje tzw. zamykanie klatki piersiowej, czyli zmniejszenie elastyczności mięśni i tkanek przedniej ściany klatki piersiowej. W praktyce oznacza to, że Pacjent nie wykonuje prawidłowych ruchów barkami, gdyż jest przykurczony z przodu. Nie może wykonać tych ruchów różnież z powodu osłabionych mięśni otaczających łopatkę.
Z tego też powodu, w procesie leczenia i rehabilitacji cieśni nadgarstka zwracamy szczególną uwagę na postępowanie fizjoterapeutyczne. Celem jest doprowadzenie do poprawy mechaniki nie tylko samego nadgarstka, ale jednocześnie całej tzw. obręczy barkowej.
Chcesz umówić się na konsultację z naszym specjalistą?
Zadzwoń do nas lub wypełnij formularz, skontaktujemy się z Tobą!
Przyczyny przeciążenia nadgarstka oraz wystąpienia objawów zespołu cieśni nadgarstka
Jak wynika z naszego dużego doświadczenia klinicznego z tą przypadłością – pomogliśmy ponad 1000 Pacjentów – do najważniejszych przyczyn występowania objawów zespołu cieśni nadgarstka należy zaliczyć:
- zaburzenia mechaniki kończyny górnej i kręgosłupa szyjnego
zaburzenia te często skorelowane są z wykonywaniem określonych czynności czy zawodu w pozycjach, które nie wymuszają aktywności mięśni barków. Pozycje te często też powodują nieprawidłowe ustawienie głowy. Dodatkowo niekorzystnie wpływa to na aktywność barków, jak również może powodować dysfunkcje i choroby samego kręgosłupa.
- ograniczenie ruchomości nadgarstka
Brak różnorodnej aktywności fizycznej, w perspektywie czasu powoduje zarówno „skrócenie” ścięgien nadgarstka, jak i ograniczenie jego naturalnych możliwości ruchowych.
- przeciążenie ścięgien mięśni przebiegających w kanale nadgarstka połączone z wykonywaniem powtarzalnych ruchów nadgarstka
Często jest to bezpośrednia przyczyna odczuwania dolegliwości. Wspomnieliśmy, że nerw pośrodkowy przebiega w kanale nadgarstka otoczony ścięgnami mięśni. Zmęczenie tychże ścięgien powoduje ich obrzęk co wiąże się z bezpośrednim uciskiem na nerw pośrodkowy powodując jego niedokrwienie, obrzęk i wystąpienie typowych objawy zespołu cieśni nadgarstka.
- zaburzenia hormonalne
Osobną grupą są Pacjentki u których występowanie typowych objawów zespołu cieśni nadgarstka związane jest z okresem ciąży. Wystąpienie drętwienia dłoni zgodnego ze wzorcem ucisku na nerw pośrodkowy jest w tym przypadku związane raczej z występującym obrzękiem tkanek. Pacjentkom tym z reguły ulgę przynoszą odpowiednie działania rehabilitacyjne bez zastosowania farmakoterapii czy zabiegu sonochirurgicznego.
Ucisk na struktury nerwowe – cieśń
Zespół cieśni nadgarstka jest najczęściej występującą tzw. neuropatią uciskową czyli uciskiem na nerw. Neuropatia ta jest spowodowana zwiększonym ciśnieniem w kanale nadgarstka wynoszącym ponad 30 mm Hg (milimetrów słupa rtęci). Wraz ze wzrostem ciśnienia dochodzi do zmniejszenia przepływu krwi w naczyniach włosowatych nerwu pośrodkowego. Skutkiem tego może być:
- zaburzenie jego prawidłowego odżywienia,
- wystąpienie dolegliwości bólowych
- występowanie parestezji czyli zaburzeń czucia.
W pierwszym etapie, gdy objawy nie są stałe i zbyt uciążliwe, pacjenci nie zgłaszają się do specjalisty w celu dokładniejszej diagnozy. Przy dłuższym, przetrwałym, utrzymującym się zwiększonym ciśnieniu w obrębie kanału nadgarstka dochodzi do zmian morfologicznych w strukturze nerwu, a dokładniej jego demielinizacji lub zwyrodnienia aksonalnego czyli dotyczącego uszkodzenia zakończenia nerwowego. Gdy ciśnienie przekroczy 30 mm Hg u pacjentów pojawiają się łagodne objawy. Po przekroczeniu wartości ciśnienia 40–50 mm Hg w kanale nadgarstka dolegliwości stają się bardzo dokuczliwe i są oceniane przez pacjentów jako mocne lub silne.
Zespół cieśni nadgarstka jest jedną z klasycznych jednostek chorobowych określanych jako konflikt nerwu z otaczającymi go strukturami anatomicznymi. Nerwem uszkodzonym z powodu konfliktu z własnym otoczeniem jest nerw pośrodkowy (nervus medianus), a zjawisko zmniejszenia wolnego miejsca dla tego nerwu nazywa się cieśnią kanału nadgarstka.
Zakres unerwienia nerwu pośrodkowego w obszarze dłoni odpowiada palcom I-III (kciuk, palec wskazujący, palec środkowy). Przy występującym ucisku na nerw właśnie w tej okolicy mogą wystąpić:
- zmiany czucia – najczęściej niedoczulica; Pacjent ma problem z prawidłowym wyczuciem co i z jaką siłą trzyma w palcach – problem z ruchami precyzyjnymi,
- zaburzenia potliwości skóry,
- zaburzenia tzw. gry naczyniowej – obniżone możliwości adaptacji do temperatury otoczenia, mrowienia palców lub drętwienie palców nasilające się szczególnie nocą.
- ból nadgarstka